Mobiliteit

Elektrisch rijden

Elektrisch rijden is het duurzame antwoord op de auto met een verbrandingsmotor die op benzine of diesel rijdt. De technologie van elektrische auto’s is geavanceerd. Naast het ontbreken van uitstoot aan de uitlaat is een elektrische auto ook veel efficiënter in zijn energieverbruik. De auto vergt veel minder onderhoud, omdat de motor bijna geen bewegende delen heeft en over een regeneratief remsysteem beschikt. De accu gaat zeker 10 jaar mee. De grootste klimaatwinst is natuurlijk te behalen als elektrische auto’s op duurzame stroom rijden. Maar zelfs zonder schone stroom is een elektrische auto beter voor het klimaat dan een fossiele auto.

Elektrische auto’s zijn in het gebruik soms al goedkoper dan fossiele auto’s, maar vanwege de hogere aanschafprijs en de lage beschikbaarheid hebben elektrische auto’s de komende tijd nog wel een financiële en fiscale investering nodig van de overheid. Wij scharen ons achter het doel uit het Klimaatakkoord: 100% nieuw verkoop van elektrische auto’s in 2030.

Laadpalen

Niet iedereen kan thuis een laadpunt installeren voor een elektrische auto. Daarom moeten er voldoende openbare laadpunten komen met eenvoudige, goed toegankelijke informatie. Zo moet het duidelijk zijn voor bestuurders waar de laadpunten staan, of ze beschikbaar zijn en wat de laadtarieven zijn.

Laadinfrastructuur moet daarnaast toekomstbestendig zijn. Dat betekent dat de laadpalen slim moeten zijn en energie terugladen van de auto naar het elektriciteitsnet. Elektrische auto’s kunnen zo bijdragen aan het elektriciteitsnet als er tijdelijk wat minder zonne- of windenergie voor handen is.

In de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) staat beschreven wat gemeenten en provincies de komende jaren moeten doen om voldoende laadinfrastructuur te plaatsen in de openbare ruimte.

Biobrandstoffen

De term ‘biobrandstof’ heeft een klimaatvriendelijke bijklank, maar er kleven belangrijke nadelen aan. Om de klimaatdoelen te halen, willen wij dan ook dat we voor wegvervoer inzetten op elektrische (bestel-)auto’s en vrachtwagens, de productie van efficiënte voertuigen en minder kilometers maken. In de luchtvaart en scheepvaart zien wij  een grotere rol weggelegd voor biobrandstoffen, omdat hier de alternatieven nog beperkt zijn.

Wij willen hiervoor uitsluitend biobrandstoffen gebruiken die zijn gemaakt uit afval- en reststromen die we niet op een andere nuttige manier kunnen gebruiken. Zo voorkomen we dat de inzet van biobrandstoffen concurreert met voedselproductie. Om gewassen voor biobrandstof te telen is immers veel landbouwgrond nodig. Ook is het belangrijk dat we zeker weten dat de brandstoffen echt duurzaam zijn geproduceerd. Zo zorgen we ervoor dat biobrandstoffen daadwerkelijk minder CO2 uitstoten dan fossiele brandstoffen en zo min mogelijk andere negatieve duurzaamheidseffecten hebben.

Nadelen van biobrandstoffen op een rij:

• Biobrandstof is niet zo efficiënt. Van een oppervlakte ter grootte van een voetbalveld kan jaarlijks voldoende biobrandstof gemaakt worden voor slechts 2,4 auto’s. Hetzelfde oppervlak vol zonnepanelen kan jaarlijks 260 elektrische auto’s laten rijden.
• Biobrandstoffen worden gemaakt uit : dat zijn alle organische of plantaardige grondstoffen. Biomassa is beperkt beschikbaar en kan worden gebruikt voor bodembescherming/vruchtbaarheid, voedsel, voer, bouwmateriaal, of als energiebron voor transport of energieopwekking. Transport en energieopwekking hebben van alle toepassingen het laagste maatschappelijke nut.
• Biomassaproductie kent een aantal serieuze duurzaamheidsrisico’s zoals ontbossing, verslechterde bodem- en waterkwaliteit, verlies aan biodiversiteit, verlies van voedsel- en waterzekerheid en landroof.
• Het werkelijke klimaateffect van sommige biobrandstoffen is niet positief, doordat er energie nodig is om de biomassa te winnen, transporteren en verwerken tot brandstof. Levende planten en bomen nemen bovendien CO2 op. De CO2 die vrijkomt door het verbranden van biomassa, draagt alsnog in negatieve zin bij aan de opwarming van de aarde.

Zakelijk reizen

Bedrijven bepalen voor een belangrijk deel hoe wij ons verplaatsen, zowel zakelijk als privé. Veel Nederlanders kunnen nu gebruikmaken van een lease-auto met onbeperkte brandstofpas. Hiermee stimuleren werkgevers nu nog het autogebruik en ontmoedigen zij het gebruik van fiets en openbaar vervoer.

Er is grote potentie voor betere en bredere implementatie van Het Nieuwe Werken (plaats- en tijd-onafhankelijk werken). Bedrijven en leasemaatschappijen moeten meer inzetten op moderne secundaire arbeidsvoorwaarden. Zo kunnen zij flexibele werktijden en thuiswerken stimuleren. Ook kunnen zij werknemers de mogelijkheid bieden om zuinige en elektrische voertuigen te gebruiken (al dan niet gedeeld) gecombineerd met een milieuvriendelijk mobiliteitsbudget en een mobiliteitskaart voor flexibel reizen.

Met een beetje flexibiliteit blijkt vaak veel winst te behalen in onze dagelijkse reisgewoonten. De ene keer op reistijd, de andere keer op comfort of gezelligheid. En vaak op duurzaamheid. Door wat vaker te kijken wat voor jou het handigst is, ontstaan mogelijkheden je reis schoner en zuiniger te maken. Of door je reis anders in te vullen, bijvoorbeeld met thuiswerken of teleconferencing.

Wij vinden dat mensen toegang moeten krijgen tot alle aanwezige en beschikbare vormen van mobiliteit, zonder de noodzaak die mobiliteitsmiddelen te bezitten. Wij willen dat bedrijven zich werkelijk gaan inzetten voor een lagere mobiliteitsvoetafdruk door minder en schonere autokilometers te maken en door het gebruik van de fiets en  het ov te stimuleren. Zo kunnen we zakelijk bewust flexibel en duurzamer reizen.

In ons rapport Biobrandstoffen in Mobiliteit: Anders en beter kiezen zetten wij dit standpunt verder uiteen.

Luchtvaart

Vliegen heeft gigantische klimaateffecten. Door de snelle toename van het aantal vliegbewegingen zal de CO2-uitstoot van de internationale luchtvaart in 2050 bijna zijn verdubbeld. De uitstoot van waterdamp, roet, stikstof, koolwaterstof en zwavel komen daar nog bij. De totale klimaatimpact van de luchtvaart is hierdoor minimaal twee tot vijf keer hoger dan de impact van alleen de CO2-uitstoot.¹

Binnen het Klimaatakkoord hebben vrijwel alle sectoren een besparingsdoel opgelegd gekregen, optellend naar 49 procent CO2-besparing in 2030. De luchtvaartsector hoeft zich van de Nederlandse overheid niet aan deze doelen te houden. Het gevolg is dat er onvoldoende effectief en dwingend beleid is opgesteld voor vermindering van luchtvaartemissies. Dit staat haaks op de steeds urgentere noodzaak om de uitstoot van alle broeikasgassen snel omlaag te brengen.

Wij vinden dat de overheid alle groeiplannen van luchthavens moet bevriezen en moet afzien van de opening van vliegveld Lelystad Airport. Eerst dient in klimaatbeleid voor de luchtvaart tenminste de volgende maatregelen geborgd zijn:

• Een CO2-plafond voor de luchtvaart dat jaarlijks met vijf procent daalt en juridisch bindend is gemaakt. Wij verwachten dat zo’n plafond de sector aanjaagt om te innoveren en efficiënter te worden.

• Een eerlijke belasting op vliegen. De vraag naar luchtvaart wordt aangewakkerd door extreem lage prijzen. Bij een eerlijke vliegprijs, waarin accijns op kerosine, btw en de kosten van schade aan klimaat, luchtkwaliteit en gezondheid doorberekend worden aan de passagier, zal de vraag afnemen en verbetert de concurrentiepositie van schone vervoersalternatieven.
• Stimulering van innovatie in duurzame technologieën en alternatieve brandstoffen. In de toekomst zullen we minder moeten vliegen, maar voor de vluchten die nog wel plaats zullen vinden, is het zaak dat de innovatie zo snel mogelijk op gang komt. Met name brandstoffen hebben de potentie om in 2030 een significante bijdrage te leveren aan het verlagen van de emissies van luchtvaart. Dat vraagt nu wel om de juiste beleidskeuzes. Wij roepen de overheid op om ambitieus brandstoffenbeleid op te stellen met een bindend duurzaamheidskader.
• Een sterke inzet op de trein voor reizen binnen Europa. We kunnen circa 89.000 korte vluchten op Schiphol schrappen als we knelpunten op het spoor oplossen.²

In onze Alternatieve Luchtvaartnota hebben wij het toekomstbeeld van een duurzame luchtvaart uiteengezet.

¹ Bron: CE Delft 2018, Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart – Een beknopt overzicht.

² Bron: Royal HaskoningDHV 2018, Vergelijk vliegen met treinreizen voor korte afstanden.

Kilometerprijs

Duurzame keuzes moeten betaalbaar zijn om aantrekkelijk te zijn. Dat is mogelijk door vervuilende technieken en gedrag te beprijzen en door duurzame technieken en gedrag te stimuleren.

Een auto heeft de meeste impact op het milieu als deze gebruikt wordt. Toch heffen we nu vooral belasting op de aanschafprijs van een auto. Wij vinden dat Nederland het gebruik van de auto moet belasten: hoe meer kilometers je rijdt, hoe meer je betaalt. In de trein is dat al heel normaal.

Wij willen dat er een prijs per kilometer wordt geheven voor alle voertuigen op alle wegen in Nederland: we moeten toe naar een vorm van rekeningrijden. Door een goede prijsdifferentiatie toe te passen, kunnen we stimuleren dat mensen meer gebruikmaken van zuinige en elektrische voertuigen en voertuigen die weinig externe kosten veroorzaken. Dit zijn kosten die samenhangen met geluidsoverlast, emissies, verkeersdrukte en veiligheidsrisico’s. Door de juiste prijzen te stellen, kunnen de huidige motorrijtuigenbelasting en de aanschafbelasting in deze kilometerheffing opgaan.

Autodelen

Auto’s staan gemiddeld 23 uur per etmaal stil. Autodelen maakt ruimte vrij in steden en mensen besparen er veel kosten mee. Degene die de auto uitleent verdient er geld aan, degene die de auto gebruikt bespaart kosten van autobezit. Ook bedrijven kunnen flink besparen door deelauto’s beschikbaar te stellen.

Wij willen dat autodelen de norm wordt: een auto tot je beschikking hebben is belangrijker dan een auto bezitten. Het maakt niet uit of dat particuliere deelauto’s of commerciële deelauto’s zijn.

Lees meer over onze campagne Auto van de Straat: een elektrische deelauto met de straat.

Stadslogistiek

Stadslogistiek heeft een grote impact op de leefbaarheid van de stad. Het is onze ambitie dat we onze steden zonder emissies en op efficiëntere wijze bevoorraden, met stille, schone en elektrische voertuigen. Zo verbetert de luchtkwaliteit, krijgen fietsers en voetgangers meer ruimte en verbetert de leefbaarheid in de stad. Met ingang van 2025 wordt in dertig tot veertig steden een zogenaamde ‘zero-emissiezone’ voor goederenvervoer van ingevoerd. Daardoor mogen alleen nog vrachtauto’s en bestelwagens zonder uitstoot bij het stadscentrum komen. Wij zetten niet alleen in op de groei van elektrische vrachtauto’s, elektrische bestelbussen en cargobikes, maar vinden dat er ook overslagpunten – zogenaamde mobiliteitshubs – moeten komen. Daar kunnen we goederen bundelen, zodat er geen halflege voertuigen meer rondrijden.

Zero-emissiezones zijn een eerste noodzakelijke stap op weg naar uitstootvrij vrachtvervoer. Door lokaal en in kleine gebieden te beginnen met deze maatregel, creëren we vraag naar emissievrije voertuigen en doen vervoerders de ervaring op die nodig is voor de verdere transitie naar duurzame logistiek.

Mobiele werktuigen

Mobiele machines in de bouw en landbouw zijn goed voor 8% van de CO2-uitstoot van het verkeer in Nederland, 12% van de
totale NOx –uitstoot en 8% van de fijnstofuitstoot. Naast het klimaateffect, levert dit zowel binnen steden als in het landelijk
gebied geluids- en stankoverlast en gezondheidsproblemen op. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) berekent de
maatschappelijke kosten van de luchtvervuiling op ongeveer 1 miljard per jaar. Daarom moeten we toe naar duurzame, mobiele werktuigen.
Mobiele machines moeten voldoen aan Europese normen voor luchtkwaliteit, die de afgelopen jaren steeds strenger zijn geworden.  Onze inventarisatie van elektrische mobiele werktuigen is een belangrijk hulpmiddel voor bouwbedrijven die nieuwe mobiele werktuigen aanschaffen, maar ook voor aanbestedende partijen die eisen willen stellen ten aanzien van het gebruik van duurzame brandstoffen op de bouwplaats.