FAQ Windenergie op land

De meeste energie die we gebruiken komt uit fossiele brandstoffen. Bij de verbranding komt CO2 vrij. Doordat er steeds meer CO2 in de atmosfeer komt, stijgt de temperatuur van de aarde. Dit wordt het broeikaseffect genoemd. Deze temperatuurstijging kan ingrijpende gevolgen hebben voor mens en dier. Daarom is het belangrijk dat we het gebruik van fossiele brandstoffen verminderen. Dat betekent minder energie gebruiken én overstappen op duurzame energiebronnen zoals zon en wind. Zo worden we ook minder afhankelijk van energie uit andere landen.

Windenergie is schoon en onuitputtelijk. Bovendien is het de goedkoopste vorm van duurzame energie. En we kunnen het zelf produceren. Zo zijn we minder afhankelijk van gas, kernenergie en kolen uit andere landen.

Een windmolen (windturbine) heeft wieken. Deze wieken, ook wel rotorbladen genoemd, laten een generator draaien, een soort dynamo. De generator zet de draaiende beweging van de wieken om in elektrische stroom.

De modernste varianten gaan 15 tot 20 jaar mee.

Een moderne windmolen heeft een vermogen van ongeveer 3 MW en levert per jaar ongeveer 6.6 miljoen KWh. Eén molen levert stroom voor 2000 huishoudens. Of kan 350 sportvelden verlichten of meer dan 100 kermissen laten draaien.

Windmolens staan soms stil, bijvoorbeeld als het niet waait of voor onderhoud. Maar Nederland is een echt windland: de molens leveren 80% van de tijd schone stroom.

In de eerste 3 – 6 maanden levert een molen al evenveel energie op als de productie en bouw heeft gekost. Daarna levert de molen nog 15 tot 20 jaar lang schone, CO2-vrije energie.

Windenergie is de goedkoopste bron van duurzame elektriciteit. Stroom uit kolen en gas is in veel gevallen al duurder. Daarnaast zorgen die bronnen ook nog eens voor veel extra problemen die geld kosten. Denk aan luchtverontreiniging, afval en klimaatverandering. Volgens een grote Europese studie zou de prijs van kolenstroom met 3 à 4 ct per kWh stijgen, als je deze verborgen kosten meerekent. Als we alle kosten dus eerlijk berekenen is windenergie veel goedkoper dan fossiele brandstoffen.

De kostprijs van windenergie op land is ongeveer 7 5 eurocent per kWh. De marktprijs (zonder belastingen) voor elektriciteit ligt rond de 4 – 5 cent per kWh. De Rijksoverheid stimuleert bedrijven via de subsidieregeling SDE+ om te investeren in windenergie. Dit doen ze door het verschil tussen de duurzame elektriciteitsprijs en de marktprijs te compenseren. Producenten van windstroom ontvangen ongeveer 1 cent subsidie per kWh elektriciteit die is geproduceerd gedurende een periode van 15 jaar. Als de kostprijs van windenergie nog iets verder daalt kunnen windmolens op land allemaal zonder subsidie. Naar verwachting is dit in 2025 zover.

De exploitant van de molen – bijvoorbeeld een energiebedrijf of boer – verdient aan de verkoop van de opgewekte elektriciteit en krijgt een bijdrage van de overheid uit de SDE+ regeling voor elke kWh elektriciteit die wordt opgewekt. De grondeigenaar krijgt een vergoeding voor het gebruik van de grond. Als de molen wordt gefinancierd met een lening, verdient ook degene die de lening verstrekt hieraan.

Windturbines zorgen daarnaast voor omzet en werkgelegenheid bij allerlei bedrijven, zeker nu we de komende jaren veel windmolens gaan bouwen.

Ook omwonenden profiteren steeds vaker mee van de opbrengsten van windmolens, bijvoorbeeld doordat een deel van de opbrengst ten goede komt aan een fonds voor de omgeving of door mede-eigenaar van een stukje van de molen te worden.

Grote molens leveren veel meer stroom dan kleine. Een molen van 180 meter bijvoorbeeld levert twee keer zoveel als een molen van 120 meter. Als we kiezen voor grotere molens hebben we dus minder molens nodig om dezelfde hoeveelheid elektriciteit op te wekken.

Windenergie is op dit moment de goedkoopste duurzame energiebron. En meer duurzame energie is nodig om klimaatverandering tegen te gaan en minder afhankelijk te worden van energie uit het buitenland. Om genoeg schone stroom te produceren, hebben we naast wind, ook zon, water, aardwarmte en biomassa hard nodig.

Zonne-energie is sterk in opkomst, maar nog veel duurder dan windenergie. Dat geldt ook voor andere duurzame energiebronnen, zoals aardwarmte. Nederland is een echt windland, het waait hier vaak en hard. Voor Nederland is wind de meest efficiënte en goedkoopste vorm van duurzame energie. Daarom is in het Klimaatakkoord afgesproken dat er in 2030 11.500 MW wind op zee gerealiseerd moet zijn. Daarnaast zal er 35 TWh uit wind en zon op land opgewekt moeten worden. Dit komt neer op ongeveer 9 GW wind op land.

Anno april 2020 zijn er ongeveer 2000 windturbines op land, met een totaal vermogen van ongeveer 253500 MW. Sinds 2013 is het aantal molens ongeveer gelijk gebleven, echter het totale vermogen is gegroeid omdat oude molens zijn vervangen door moderne molens. Deze molens leveren samen ongeveer 9,2% van alle elektriciteit die we in Nederland gebruiken.

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er in 2030 35 TWh aan energie uit zon en wind op land moet worden opgewekt. Een groot deel van deze energie zal moeten komen uit windenergie. Naar schatting betekent dit dat er in 2030 9 GW aan windmolenparken op land geïnstalleerd moet zijn. Eind 2019 stond er 3,5 GW. Dit betekent dat de capaciteit nog ruim 2,5 keer zo groot moet worden in 10 jaar. Dit kan door het bouwen van meer windmolens, maar ook deels door het vervangen van oude molens door hogere en efficiëntere molens.

Om voldoende duurzame energie te produceren in de toekomst hebben we zowel windmolens op land als op zee nodig. Het is dus niet of-of, maar en-en. Windenergie op zee is nog aanzienlijk duurder dan windenergie op land. In het Energieakkoord is afgesproken dat dat er in 2020 6000 MW wind op land en 4500 MW wind op zee gerealiseerd moet zijn.

Kijk voor meer informatie over windenergie op zee op onze pagina’s over Zeekracht.

Om te voldoen aan 9000 MW windenergie op land in 2020, zoals nodig is voor de doelen uit het Klimaatakkoord, is ongeveer 2 procent van ons landoppervlak nodig. Het blijkt goed mogelijk om de meeste windturbines te concentreren in een beperkt aantal gebieden in Nederland. Geschikte concentratiegebieden zijn met name grootschalige landbouwgebieden, bij voorkeur in de buurt van haven- en industriegebieden en de grote industriegebieden zelf. Daarnaast kunnen onder windmolens ook nog bijvoorbeeld agrarische activiteiten plaatsvinden. Het is dus niet zo dat de grond onder de windmolens verder onbruikbaar is.

Om genoeg schone stroom te produceren, hebben we naast wind, ook zon, water, aardwarmte en biomassa hard nodig. Windenergie is op dit moment de schoonste en goedkoopste optie voor duurzame energie. Zonne-energie is sterk in opkomst, maar momenteel nog duurder dan windenergie. En één windmolen levert net zoveel stroom als 12 voetbalvelden met zonnepanelen.

Energiebesparing is erg belangrijk om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Maar er zal altijd energie nodig zijn. En dan is windenergie een goede optie, zeker in een windland als Nederland. Windenergie is schone en betaalbare energie die we zelf kunnen produceren.

De draaiende rotorbladen en de bewegende delen van een windmolen, zoals de tandwielen, maken geluid. Dit geluid is niet constant en hangt af van de windsnelheid. Er zijn wettelijke normen voor de hoeveel geluid die windturbines mogen maken. Een windmolen staat minimaal 300 meter van de dichtstbijzijnde huizen. Op die afstand hoor je ongeveer evenveel geluid als van je koelkast.

Met slagschaduw wordt de schaduw bedoeld die de wieken van de molen kunnen veroorzaken. Dit doet zich vooral voor als de zon laag staat. Moderne windturbines met 3 wieken veroorzaken meestal weinig hinder door slagschaduw. In de wetgeving zijn voorschriften opgenomen om hinder door slagschaduw te beperken. Om overlast door slagschaduw tegen te gaan worden windturbines soms tijdelijk stilgezet.

Windmolens zijn verantwoordelijk voor minder dan 1% van alle vogelslachtoffers. Uit een Canadese studie blijkt dat katten, botsingen met ramen in gebouwen en hoogspanningskabels meer dan 95% van alle vogelslachtoffers veroorzaken.

Een windturbine moet op voldoende afstand van huizen staan om overlast te voorkomen. De vuistregel is vier keer de masthoogte. In de praktijk houdt dit in dat een windmolen minimaal 300 meter van de dichtstbijzijnde huizen af staat.

Nee, wind is niet regelbaar maar wel goed voorspelbaar. Op de momenten dat het niet waait, zijn er ook nog andere bronnen die ons stroomnetwerk voeden. Zo ben je altijd verzekerd van elektriciteit, zelfs als het even wat minder waait.

1 windmolen, met een vermogen van 3MW en jaarlijkse productie van 6.6 miljoen kWh, levert genoeg stroom voor…

100 kermissen,
100 popconcerten,
30.000 televisies, of
350 verlichte sportvelden

Tegenwoordig zijn er ook kleine, persoonlijk windturbines op de markt. Een kleine windturbine kan gebruikt worden voor kleinschalige opwekking van elektriciteit thuis, achter de meter, net zoals een zonnepaneel. Deze miniturbines hebben een vermogensbereik van tussen de 0,5kW en 6kW. Miniturbines zijn echter relatief nieuw en nog sterk in ontwikkeling, zowel qua efficiëntie alsook qua plaatsingsregels (deze liggen nog niet vast). Hierdoor, en door de lange terugverdientijd t.o.v. bv. zonnepanelen, raden wij de aanschaf vooralsnog niet aan.

De prijs van deze miniturbines is op dit moment nog erg hoog. Stroom opgewekt door een kleine turbine kost tussen de 25 en 35 cent per kWh. Ter vergelijking, elektriciteit opgewekt door een grote windmolen kost ongeveer 5 cent per kWh. Bovendien leveren deze miniturbines alleen op locaties waar het voldoende waait meer energie dan ze hebben gekost.

Komen er windmolens in uw gemeente? In deze brochure van Greenpeace leest u meer over waarom dat nodig kan zijn, en wat de gevolgen zijn voor omwonenden.