Terugblik 50 jaar Natuur & Milieu
Tijden veranderen, maar onze inzet voor een duurzame toekomst is hetzelfde gebleven. Dit jaar kijken wij terug op een halve eeuw Natuur & Milieu! Wat hebben we in de afgelopen 50 jaar bereikt en gedaan?
Hoe het begon
In de jaren ’70 groeide in Nederland het besef dat grondstoffen opraken. En dat we niet oneindig door kunnen gaan met schade toebrengen aan de natuur, zonder ook schade toe te brengen aan onszelf. Uit opiniepeilingen bleek dat 96% van de Nederlandse bevolking in die tijd vond dat er maatregelen moesten komen om milieuverontreiniging aan te pakken. Dit terwijl er nog weinig interesse voor het thema was vanuit de overheid.
Onze organisatie werd – in aanwezigheid van prins Claus – opgericht in 1972 als een werkverband van vier natuurbeschermings- en milieuorganisaties: de Nederlandse Vereniging tegen Water-, Bodem- en Luchtverontreiniging (opgericht in 1909), Vereniging Natuurmonumenten (opgericht in 1905), de Contact-Commissie voor Natuur- en Landschapsbescherming (opgericht in 1932) en Stichting Centrum Milieuzorg (opgericht in 1970). In 1977 werden de oorspronkelijke organisaties opgeheven en geïntegreerd in Stichting Natuur en Milieu. Alleen Natuurmonumenten bleef zelfstandig.
De natuur en het milieu kregen een stem
Veel overheidsbeleid was vanuit de natuur en het milieu nauwelijks onderbouwd. Dat gold bijvoorbeeld voor allerlei bestrijdingsmiddelen, maar ook voor het fabriceren en het gebruik van asbest. Dat met jaarlijkse vergunningen licht radioactief afval vanuit ons land zogenaamd veilig in de Atlantische Oceaan werd gestort is nu nauwelijks meer voor te stellen. Maar er verdween meer in de zee, of werd verbrand. Onder andere onze procedures hebben dat gestopt. Onze collega’s toen maakten zich hard om de natuur en het milieu een stem te geven, en blijven dat doen. Niet alleen in politiek Den Haag, maar in heel Nederland.
Samenwerken zit in ons DNA
Samenwerken speelde altijd al een grote rol bij Natuur & Milieu. Vanaf begin jaren ’90 verschoof onze strategie meer naar het zoeken van oplossingen, samen met de politiek en met bedrijven. Vanaf 2000 betrokken we steeds meer de maatschappij en mensen bij onze inzet voor verandering. In 2007 is de Groene11 opgestart met als doel de effectiviteit van het lobbywerk van de 13 deelnemende natuur- en milieuorganisaties naar het Nederlandse parlement te vergroten. Het beïnvloeden van beleid doen we ook op Europees niveau. Zo zijn we mede-oprichter van het European Environmental Bureau, dat invloed uitoefent op bijvoorbeeld de Europese milieuwetgeving en het landbouwbeleid. Daarnaast werken we samen met Transport & Environment, de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN) en diverse Europese milieuorganisaties. Sinds 2016 werken we volgens een ‘360-gradenaanpak’. Daarbij werken we samen met mensen, bedrijven en overheden om de markt en onze samenleving te verduurzamen. De afgelopen jaren hebben we – naast klimaatverandering – ook het onderwerp biodiversiteit steviger op de kaart gezet.
Onze doelen
Bij Natuur & Milieu werken we aan het herstel en behoud van de biodiversiteit en een klimaatneutraal Nederland. Het is nodig dat we een omslag in gang zetten naar een samenleving waarin we minder fossiele en meer duurzame energie gebruiken, anders reizen en minder vliegen. En dat we overgaan op natuurinclusieve landbouw en minder en hergebruik van grondstoffen.
We stimuleren duurzame alternatieven en maatregelen en ontmoedigen vervuilende activiteiten. We werken aan vier thema’s waar de voetafdruk op klimaat en biodiversiteit het grootst is: energie, mobiliteit, landbouw en grondstoffen. Per thema kijken we naar de uitdagingen die voor ons liggen en pakken de onderwerpen op waar een doorbraak op klimaat en biodiversiteit noodzakelijk is.
We bestaan 50 jaar!
06/1972
Oprichting Natuur & Milieu
Stichting Natuur en Milieu werd op 15 juni 1972 opgericht door vier natuur- en milieuorganisaties: de Contact-Commissie voor Natuur- en Landschapsbescherming, de Nederlandse Vereniging tegen Water-, Bodem- en Luchtverontreiniging (NVWBL), de Stichting Centrum Milieuzorg (SCM) en de Vereniging Natuurmonumenten. De eerste drie gingen geheel op in Natuur & Milieu. Natuurmonumenten ging onafhankelijk verder. De eerste directeur van Natuur & Milieu was Peter Nijhoff.
Noodklok intensieve veehouderij
Meteen in onze eerste publicatie luidden we de noodklok over de intensieve veehouderij. Door het industriële karakter van de sector hoorde deze activiteit volgens ons niet thuis in het landelijk gebied. In het geruchtmakende rapport vergeleken we de intensieve veehouderij met een ‘Augiasstal’ en bekritiseerden we de toenemende bodem- en watervervuiling door het ongecontroleerd uitrijden van grote hoeveelheden dierlijke mest, met name op de zandgronden.
02/1975
Vertegenwoordiging natuur en landschap
Er zijn felle protesten van bewoners tegen de kaalslag in het rivierengebied. Die oproep werd gesteund door Natuur & Milieu en de provinciale milieufederaties. Hierop stelde de Minister van Verkeer en Waterstaat een commissie in om te adviseren over de gewenste aanpak. Wij namen zitting in deze ‘Commissie Rivierdijken’ als vertegenwoordiger van de belangen van de natuur en het landschap.
01/1976
Voorkoming afsluiting Oosterscheldedam
In 1976 werd – door druk van Natuur & Milieu – besloten om in de laatste 4 kilometer van de Oosterscheldedam schuiven aan te brengen in plaats van complete afsluiting. Daarmee bleef het getijdenkarakter van de Oosterschelde behouden, en werd de stormvloedkering wereldberoemd.
01/1978
Auto met katalysator op de markt
In 1978 kwam de eerste auto met katalysator op de markt. In 1992 is – mede door lobby van onze collega’s – de katalysator verplicht. Bij benzineauto’s reduceert de katalysator de uitstoot van koolmonoxide, koolwaterstoffen en stikstofoxiden sterk. Het belangrijkste effect was de beperking van de oxiderende smog. Deze vorm van luchtverontreiniging is schadelijk voor mensen, planten en materialen.
02/1979
Uitgave 'Actieboek Natuur en Milieu'
Om het milieubesef en de groeiende actiebereidheid bij burgers en bewonersgroepen te stimuleren, lanceerden we het ‘Actieboek Natuur en Milieu’. Dit stond vol informatie over natuur- en milieuthema’s, milieuwetten en -procedures en adviezen voor actie, publiciteit en educatie. Wegens groot succes volgde in 1989 een tweede, herziene en uitgebreide editie.
03/1980
Voorkoming spoorlijn door Oostvaardersplassen
Op aandringen van Natuur & Milieu, samen met andere landelijke natuurbeschermingsorganisaties, besloot het kabinet het tracé van de Almerespoorlijn (ook wel de Flevolijn genoemd) met een ruime bocht om de Oostvaardersplassen aan te leggen. Zo kreeg dit waardevolle en unieke natuurgebied zoveel mogelijk ruimte.
04/1983
Uitgave ‘Milieusparend huishouden’
In 1983 lanceerden we ‘Milieusparend huishouden’: een praktische gids om het milieu en de natuur te sparen. Deze gids is een naslagwerk vol tips en achtergrondinformatie over onderwerpen waar iedereen dagelijks mee te maken heeft. Van energie, water, afval, voeding tot kamerplanten, ongewenste beestjes en verkeer en vervoer. In 1988 verscheen een tweede geheel herziene uitgave en in 1993 volgde de derde geheel herziene uitgave.
Invoering loodvrije benzine
In 1983 werd door onze lobby loodvrije benzine ingevoerd. Daarmee is een einde gekomen aan – wat kan worden beschouwd als – een van de grootste gifschandalen ter wereld. Volgens prof. dr. Lucas Reijnders (oud-collega) kon op grond van Engels onderzoek het aantal gevallen van longkanker in Nederland door de uitstoot van deeltjes door dieselauto’s op ongeveer duizend per jaar worden geschat.
07/1984
Rookgasontzwaveling in kolencentrale
In 1984 lobbyden we al tegen kolencentrales. We behaalden succes en rookgasontzwaveling werd voor het eerst gebruikt in een Nederlandse kolencentrale. Met dit chemische proces wordt zwaveldioxide uit de rookgassen verwijderd.
02/1985
Einde fosfaat in wasmiddelen
In 1985 verdween na een jarenlange strijd van Natuur & Milieu het fosfaat uit wasmiddelen. Fosfaten die via het riool in de natuur terechtkomen, kunnen niet worden hergebruikt en zijn schadelijk voor zoetwaterbronnen en ecosystemen.
01/1986
Kernenergie kwam hoog op de agenda
Als reactie op het overheidsstreven om kernenergie toe te passen in de Nederlandse energievoorziening én gestimuleerd door de kernramp in Tsjernobyl, intensiveerden we ons werk rond kernenergie. We verzetten ons tegen de bouw van de centrales en zetten liever in op wind- en zonne-energie.
Bescherming Limburgs landschap
De minister van Verkeer en Waterstaat besloot, tot grote vreugde van lokale, provinciale én landelijke natuur- en milieuorganisaties, geen vergunning te verlenen aan de Eerste Nederlandse Cement Industrie (ENCI). Zij wilden 400 hectare van het Plateau van Margraten in Zuid-Limburg afgraven. Dit besluit was de uitkomst van vele jaren van felle discussie, campagnes, lobby en bezwaar-en beroepsprocedures, waar wij een actieve rol in speelden. Zo bleef het waardevolle Nationaal Landschap Mergelland gespaard van mergelwinning bij Margraten.
05/1989
Maatregelen terugdringen automobiliteit
Het Nationale Milieubeleidsplan van 1989 bevatte een paar – door ons bepleite – maatregelen om de automobiliteit terug te dringen. Wij stonden voor een aanpassing van het reiskostenforfait voor woon-werkverkeer en de verhoging van de dieselaccijns. Toen de Tweede Kamer deze maatregelen afwees, viel het kabinet Lubbers II.
02/1990
Géén inpoldering Markermeer
Na jarenlang maatschappelijk debat over de eventuele aanleg van de Markerwaard, de laatste polder van het Zuiderzeeproject, besloot de regering om het Markermeer niet in te polderen. In plaats daarvan maakten ze een plan voor duurzame ontwikkeling als open water met een ecologische en recreatieve functie. Dit was het resultaat van een goed georganiseerd verzet van Natuur & Milieu waar we samenwerkten met de Vereniging tot Behoud van het IJsselmeer, vissers- en recreatieorganisaties en andere groepen tegen inpoldering.
Juridische procedures tegen bestrijdingsmiddelen
Natuur & Milieu startte in 1990 met juridische procedures tegen het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Sinds die tijd werden al meer dan 300 soorten bestrijdingsmiddelen verboden! Wij waren ook de eerste milieuorganisatie die de supermarkten hierbij betrok.
06/1992
Lid delegatie VN-conferentie
In 1992 werd in Rio de Janeiro de VN-conferentie over milieu en ontwikkeling gehouden. Dit was de start van de wereldwijde samenwerking om klimaatverandering en achteruitgang van de biodiversiteit aan te pakken. Namens Nederland ondertekende premier Lubbers het Klimaatverdrag en het Biodiversiteitsverdrag. Wij waren lid van de Nederlandse delegatie namens de natuur- en milieuorganisaties.
01/1994
Lobby voor duurzame landbouw
Het stimuleren van duurzame landbouw staat al sinds de jaren ’90 op de agenda. Natuur & Milieu voerde lobby die leidde tot de Interimwet Ammoniak en Veehouderij. Deze wet verplichtte boeren om dierlijke mest in de grond uit te rijden. Vanaf 2002 geldt de Wet Ammoniak en Veehouderij. Deze wet regelt onder andere de vestiging en uitbreiding van veehouderijen nabij kwetsbare natuurgebieden.
05/1995
Acties tegen omstreden snelweg door natuur
Na jarenlange discussie over de omstreden rijksweg A73 in Midden-Limburg kiest de Tweede Kamer voor een tracé aan de oostzijde van de Maas, in plaats van maatregelen aan de westzijde. Ondanks het verzet van Natuur & Milieu, bewonersgroepen, de Limburgse milieufederatie en andere organisaties. Alle gezamenlijke acties leiden wel tot een voor natuur, milieu en landschap minder schadelijk tracé dan het oorspronkelijke. De A73 is een goed voorbeeld van de vele omstreden infrastructuurprojecten waarbij we samen met de provinciale milieufederaties en lokale groepen betrokken waren via advisering en actie.
03/1996
Samenwerking Nationale Postcode Loterij
Natuur & Milieu wordt sinds 1996 gesteund door de Nationale Postcode Loterij. Sinds de start van de samenwerking ontvangen we een jaarlijkse bijdrage en extra schenkingen voor onze werkzaamheden.
“Er zijn zoveel kansen om Nederland te verduurzamen. Dankzij de steun van de Nationale Postcode Loterij en al haar deelnemers kunnen we ook die kansen grijpen", zegt directeur Marjolein Demmers.
Beperking schade treintraject door natuurgebied
Na langdurige discussie over het traject van de hogesnelheidslijn tussen Rotterdam en Amsterdam (Schiphol) kiest de Tweede Kamer voor een traject dwars door het Groene Hart. Dit in plaats van een bestaand spoor via Den Haag, zoals bewonersgroepen en een coalitie van onder andere Natuur & Milieu, Natuurmonumenten, ANWB, Kamer van Koophandel Den Haag en LTO-Nederland bepleiten. Dankzij deze actie wordt wél gekozen voor een tunnel onder het Groene Hart om de schade aan het waardevolle open landschap te beperken.
01/1998
Btw op groente omlaag, op vlees omhoog
In 1998 ging de btw op biologische groente omlaag en op vlees omhoog. In de supermarkten is door het werk van onze collega’s een ruimere keuze aan biologische producten te vinden. Ook kunnen we kiezen uit meerdere keurmerken voor ecologisch geproduceerd voedsel.
Hernieuwbare energiebronnen in Elektriciteitswet
Dankzij onze inspanningen werden in 1998 hernieuwbare energiebronnen (wind, zonne-energie, omgevingslucht-, oppervlaktewater- en aardwarmte, energie uit de oceanen, waterkracht, biomassa, rioolwaterzuiveringsgas en biogas) opgenomen in de Elektriciteitswet. Deze wet legt de organisatie en de spelregels voor de elektriciteitsvoorziening vast.
12/2003
Natuur & Milieu plaatst stiltebank op stilste plek van Nederland
In 2003 zijn recreanten en bewoners van verschillende natuurgebieden gevraagd naar beleving van stilte. Met geluidsmetingen en waarnemingen is onderzoek gedaan naar stilteverstoring in de gebieden. Wij plaatsten samen met de provinciale milieufederaties in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, op de stilste plek van Nederland, een stiltebank om te kunnen genieten van de schoonheid en de rust van de natuur.
01/2005
We zetten mooi landschap op de kaart
In de publicatie ‘Mooi land’ (Natuur & Milieu en Veen magazines) laten we zien waar in de natuur het rustig is en waar het water schoon is. Maar ook waar de grond verzuurt of waar sprake is van lichtvervuiling. Natuur & Milieu was een van de organisaties van het ‘Landschapsmanifest’ die hiermee de Europese landschapsconventie ondersteunden. Het doel is het bevorderen van de bescherming, het beheer en de inrichting van landschappen en het organiseren van Europese samenwerking op dit gebied.
03/2006
Roetfilters in dieselauto's
De montage van het eerste, gecertificeerde roetfilter door staatssecretaris van Milieu Pieter van Geel is een belangrijke stap op weg naar verbetering van de luchtkwaliteit in Nederland. Op initiatief van Natuur & Milieu investeerden 40 bedrijven in roetfilters in 140.000 auto’s. Achteraf gemonteerde roetfilters vangen ongeveer de helft van alle roetdeeltjes af die een dieselauto uitstoot. De staatssecretaris roemde ons initiatief en noemde het gebruik van roetfilters één van de belangrijkste maatregelen om de schadelijke uitstoot van het verkeer terug te dringen.
03/2007
Pluim voor Amsterdam voor roetfilters in vuilniswagens
Wij gaven in 2007 de gemeente Amsterdam een pluim omdat ze de vuilniswagens voorzien van een roetfilter. Hiermee daalt de uitstoot van fijnstof met 90% en de extra kans op longkanker bij vuilnismannen met 30%.
Introductie ‘auto van de toekomst’
Natuur & Milieu presenteerde op de AutoRAI in 2007 een innovatieve elektrische auto: de ‘c,mm,n’. Deze auto is gebouwd door studenten van drie technische universiteiten en een coalitie van ondersteunende bedrijven. Ook werd een actieplan elektrisch rijden aangeboden aan toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings en premier Jan-Peter Balkende. Dat actieplan is overgenomen door het Kabinet. Het Formule E-team dat daarin wordt geadviseerd bestaat nog steeds.
“Het is geweldig te zien hoe actueel de 12 actiepunten die toen zijn opgeteld nog steeds zijn en hoeveel er daadwerkelijk van is uitgevoerd. Wij stonden echt aan de wieg van de versnelling van elektrisch rijden in Nederland", zegt Maarten van Biezen, oud-collega.
04/2007
Uitgave ‘Klimaatgids’ van Natuur & Milieu
In april 2007 verscheen onze 'Klimaatgids' die we ruim 200.000 keer verspreidden. In de inleiding riep Loretta Schrijver op het klimaat 'terug te veranderen'. In het gidsje zijn een groot aantal tips en weetjes te vinden die goed zijn voor het klimaat en flink geld kunnen besparen. Bij iedere tip wordt vermeld wat het klimaatvoordeel is in minder CO2-uitstoot en wat je er aan geld mee bespaart. Zo'n zelfde soort uitgave hebben we nu als e-book met 22 stappen om slim te besparen.
01/2008
Oprichting coöperatie ‘Zeekracht’
In 2008 werd coöperatie ‘Zeekracht’ opgericht. Met Zeekracht willen we Nederland voorzien van schone energie van de Noordzee. Burgerparticipatie speelt een belangrijke rol in deze coöperatie. We ontwikkelden een ‘Masterplan’ voor de Noordzee. In dit plan wordt de Noordzee omgetoverd tot een ‘duurzame accu voor Europa’, met een sleutelrol voor Nederland. Daarin kwamen al zaken terug over natuurversterking in windparken en de potentie voor werkgelegenheid in deze sector.
01/2009
Oprichting Formule E-team op ons advies
Op ons advies stelde de overheid in 2009 het Formule E-team in. Als een van de initiatiefnemers zetten we in op subsidie voor elektrisch rijden voor particulieren. Anno nu maken wij nog steeds onderdeel uit van het Formule E-team en streven we gezamenlijk het doel na dat in 2025 de helft van alle nieuw verkochte auto’s elektrisch zijn.
Natuur & Milieu kwam met eerste milieu-kieswijzer
In 2009 lanceerden wij de eerste milieu-kieswijzer voor de Europese Parlementsverkiezingen. Veel milieuwetgeving wordt door Europa bepaald. Iedereen die milieu en klimaatverandering belangrijke onderwerpen vindt, kon in de kieswijzer achterhalen welke politieke partij het beste bij hem of haar paste. Op de website viel te lezen wat partijen vinden over twintig onderwerpen, van dierenwelzijn tot kernenergie. Meer dan 10.000 Nederlanders maakten destijds gebruik van deze kieswijzer.
09/2010
Lancering campagne ‘Het Nieuwe Werken’
In 2010 lanceerden we ‘Het Nieuwe Werken’. Want plaatsonafhankelijk werken biedt voordelen voor werkgevers, werknemers én het milieu. Deze campagne was een initiatief van Natuur & Milieu en Platform Slim Werken Slim Reizen om werknemers en managers enthousiast te maken over Het Nieuwe Werken.
Introductie donateursmagazine ‘Update’
In 2010 introduceerden we, naast onze ‘nieuwe’ naam Natuur en Milieu (‘Stichting’ verdween), het nieuwe magazine ‘ Update’. Dit is een offline overzicht van onze activiteiten en nieuwsfeiten voor onze donateurs en relaties. Deze geven we nog steeds 2 keer per jaar uit.
Nieuwe en unieke vorm klimaatcompensatie: CO2-markt
Natuur & Milieu introduceerde een nieuwe en unieke vorm van klimaatcompensatie: de CO2-markt. Op deze markt konden particulieren en bedrijven CO2-uitstootrechten van de Europese industrie wegkopen en deze rechten laten vernietigen. Elk verkocht recht voorkomt dat er een ton CO2 de lucht ingaat.
04/2011
We maakten van ‘flexitariër’ een begrip
Een ‘flexitariër’ is iemand die minimaal één keer per week bewust geen vlees eet. Sinds 2010 zetten we actief in om mensen vaker bewust te laten kiezen voor een dagje zonder vlees. Meer dan 10.000 maakten kennis met vleesvervangers, die we op veel verschillende plekken uitdeelden. In de zomer van 2012 trokken we door het land met foodtruck ‘Mobiele Flexitaria’ met vegetarische snacks. De term ‘flexitariër’ is nu zelfs een ingeburgerd begrip!
Verlaging btw-tarief zonnepanelen
We wilden dat het btw-tarief voor zonnepanelen verlaagd werd van 19% naar 6% zodat deze aantrekkelijker worden. Een laag btw-tarief voor de aanschaf van panelen en de installatie verlaagt belemmeringen in grote mate. Om aandacht te vragen van de politiek, overhandigden we een petitie aan de Commissie Financiën van de Tweede Kamer. Deze oproep is door bijna 18.000 mensen ondertekend!
06/2012
We ontzorgden de aanschaf van zonnepanelen
In het Lente-akkoord van 2012 staat een subsidieregeling van 50 miljoen euro voor zonnepanelen. Veel mensen wilden wel zonnepanelen, maar kochten ze niet omdat ze opzagen tegen al het gedoe. Wij speelden daarop in door ze te ontzorgen en alles voor te regelen. En dat werkte. In totaal hebben er inmiddels 7.000 huishoudens zonnepanelen aangeschaft via onze actie.
10/2012
Duurzame snelweg voor voordelen elektrisch autodelen
Wij vroegen met het project ‘Duurzame snelweg A15’ met Milieudefensie aandacht voor de voordelen van autodelen en elektrisch rijden. Bedrijven gevestigd rond de A15 zorgden ervoor dat 375 ritten werden gemaakt met een elektrische deelauto, 133 rijschoolleerlingen elektrisch reden en ruim 400 leaserijders overstapten op elektrisch rijden. Dit project was mogelijk door een extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij.
03/2013
Start internationaal samenwerkingsverband voor zuinig wagenpark
In Nederland sloten we contracten met de meeste leasemaatschappijen over een zuinig (en later zero-emissiewagenpark). Dat deden we ook met grote werkgevers en met andere landen. Natuur & Milieu leidde dit internationaal samenwerkingsverband van 77 lease-, verhuurbedrijven en fleetowners en 6 Europese ngo’s. Met deze ‘Cleaner Car Contracts’ was Natuur & Milieu een koploper van een effectieve beïnvloedingsstrategie die later steeds meer gemeengoed werd.
Natuur & Milieu een van de hoofdonderhandelaars Energieakkoord
In 2013 werd het Nederlands fundament gelegd voor energietransitie die wij toen al lange tijd bepleitten. Natuur & Milieu was een van de hoofdonderhandelaars bij de totstandkoming van het Energieakkoord.
02/2014
Toegankelijk maken van elektrische auto's
In 2014 startte Natuur & Milieu als eerste milieuorganisatie ter wereld met de verkoop van elektrische auto’s! Via de voordelige privé-leaseconstructie ‘Nu Elektrisch’ maakten we elektrisch rijden voor een grote groep Nederlanders toegankelijk.
Presentatie alternatief plan autobelastingen
"In één weekend realiseerden we meer milieuwinst dan in de twee jaar ervoor", zegt Maarten van Biezen (toenmalig Hoofd Mobiliteit) over een Monsterverbond van autobranche en maatschappelijke organisaties een alternatief plan voor autobelastingen presenteerden. Wij vonden de autobelastingplannen funest voor elektrisch rijden en vonden dat dit meer gestimuleerd moest worden. Met dit voorstel voor autobelastingen bleef elektrisch rijden aantrekkelijk, werden pioniers gestimuleerd en profiteerde particuliere bezitters ook.
Introductie ‘doggybag’ tegen voedselverspilling
We deelden in 2014 ruim 50.000 gratis ‘doggybags’ uit aan restaurants door heel Nederland. Door onze inspanningen raakte de doggybag (inmiddels omgedoopt tot foodybag) steeds verder ingeburgerd in Nederland.
“We zien dat de schaamte voor het vragen van een doggybag ieder jaar wat afneemt. Daar zijn we blij mee", zegt Dorien Ackerman, directeur Campagnes.
12/2015
Klimaatakkoord van Parijs
“Een historische doorbraak en een sterk signaal van urgentie”, zo omschreef toenmalig directeur Tjerk Wagenaar het klimaatakkoord dat in Parijs is gesloten. De duidelijkheid van deze boodschap en de concreetheid van de afspraken zijn historisch gezien uniek. Wij zagen dit akkoord als extra impuls om alle zeilen bij te zetten om te zorgen dat Nederland alle doelstellingen gaat halen.
02/2016
Introductie ‘Huis voor de Toekomst’ op de Huishoudbeurs
In 2016 waren we aanwezig op de Huishoudbeurs. Daar lieten we zien dat duurzaam leven leuk en makkelijk kan zijn, juist ook thuis. In ons ‘Huis voor de Toekomst’ konden bezoekers zelf ervaren hoe comfortabel en rendabel een energiezuinige woning is. Spouwmuurisolatie, zonnepanelen, slimme verwarming en energiezuinige apparatuur waren allemaal aanwezig. Maar ook de snelle, kleinere maatregelen als radiatorfolie. We gaven informatie over de kosten van de verschillende ingrepen, de besparing die deze opleveren op de energierekening en hoe snel je de investering dus weer hebt terugverdiend.
01/2017
Opstelling Grondstoffenakkoord
In 2017 hebben negen partijen – waaronder wij – het Grondstoffenakkoord opgesteld. Daarin zijn afspraken gemaakt over hoe we het gebruik van grondstoffen in 2030 gaan halveren en in 2050 volledig circulair zijn. Inmiddels hebben een kleine vierhonderd partijen zich bij dit akkoord aangesloten.
Extra bijdrage voor project ‘Nederland Zoemt’ voor wilde bij
Natuur & Milieu ontving met IVN, LandschappenNL en Naturalis 1,4 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij voor het gezamenlijke project Nederland Zoemt om de wilde bijen in Nederland te beschermen. Met bedrijven en gemeenten werken we samen om de wilde bijen genoeg voedsel nestgelegenheid te bieden. En we laten zien wat iedereen zelf voor de wilde bij kan doen, bijvoorbeeld in eigen tuin.
04/2018
Eerste ‘Bijentelling’ en ‘Bijvriendelijkste gemeente’
Sinds 2018 vindt door ons project Nederland Zoemt de jaarlijkse Nationale Bijentelling plaats en wordt de bijvriendelijkste gemeente van Nederland verkozen. Inmiddels is 20 procent van alle Nederlandse gemeenten bijvriendelijk. Dit project heeft ook geleid tot ontwikkeling van lesmodule ‘bijvriendelijk beheer’ voor het MBO-Groen. We zijn trots dat ieder jaar meer dan 10.000 mensen meedoen aan de Bijentelling!
Klimaatwet verankert klimaatambities in wet
Natuur & Milieu maakt zich al sinds 2008 hard voor de komst van een klimaatwet, die in 2018 werd gepresenteerd. In die wet wordt voor het eerst vastgelegd dat Nederland in 2050 bijna geen broeikasgassen meer mag uitstoten. Er zijn maar een paar landen die hun ambities momenteel in een wet hebben verankerd. We vinden het heel goed dat Nederland zich hiermee bij deze koplopers schaarde.
‘Road to Zero’ voor versnelling transitie elektrisch vervoer
Als vervolg op ‘Cleaner Car Contracts’ zijn we gestart met ‘Road to Zero’: een zakelijk netwerk waarmee we, met de koplopers in de zakelijke markt, de transitie naar elektrisch rijden versnellen. Zo’n 500 bedrijven waren hierbij aangesloten. Wij voorzagen hen meerdere keren per jaar van relevante tips, nieuws en best practices met nieuwsbrieven en kennisbijeenkomsten.
02/2019
Toekenning Droomfonds van Nationale Postcode Loterij voor ‘De Rijke Noordzee’
Op 14 februari ontvingen Natuur & Milieu en Stichting de Noordzee 8,5 miljoen euro voor project ‘De Rijke Noordzee‘ uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij.
“Met De Rijke Noordzee grijpen we de unieke kans die windmolenparken bieden om de natuur in de Noordzee te versterken. Zo helpen we onze aarde op twee manieren: duurzame energie tegen klimaatverandering, en natuurontwikkeling voor meer biodiversiteit in de Noordzee", zegt projectleider communicatie Conny Groot.
Klimaatakkoord voor aanpak klimaatverandering
Op 28 juni 2019 kreeg het Energieakkoord uit 2013 een vervolg met het Klimaatakkoord. Een wezenlijke stap vooruit in de aanpak van klimaatverandering. Wij zijn als enige milieuorganisatie uitgenodigd aan de verschillende onderhandelingstafels. Onze belangrijkste winstpunten zijn: een CO2-heffing voor de industrie, 70 procent hernieuwbare energie in 2030 en concrete afspraken over het verduurzamen van woningen en gebouwen.
Eerste burgeronderzoek naar waterkwaliteit kleine wateren
In samenwerking met ASN Bank startten we in 2019 met het burgeronderzoek ‘Vang de Watermonsters’. We onderzoeken we hoe het gesteld is met de waterkwaliteit in Nederland. Hiermee komt de vervuiling in kleinere wateren in beeld. Met de resultaten lobbyen wij bij beleidsmakers en waterbeheerders om de waterkwaliteit te verbeteren. De data bieden ook een kans om gebieden te lokaliseren waar het wel goed gaat.
Lobby voor sluiting kolencentrales
Nadat Natuur & Milieu zich jarenlang hard heeft gemaakt voor de sluiting van de Nederlandse kolencentrales, is in 2019 de Wet Verbod op Kolen aangenomen. Deze wet, die ook wel bekend staat als de Kolenwet, regelde dat per 1 januari 2020 de Hemwegcentrale dichtging. Ook is in deze wet vastgelegd dat per 2025 de Amercentrale geen kolen meer mag stoken. Voor de overige drie kolencentrales geldt dit per 2030.
04/2020
Eerste stap belasting op vliegtickets
In april stemde de Tweede Kamer – door onze lobby en de steun van 25.000 mensen die onze petitie ondertekenden – in met een eerste vorm van ticketbelasting op vliegen. In 2021 betalen vertrekkende passagiers een vliegtaks van 7,85 euro op tickets.
“Wij zijn blij met het invoeren van een vliegtaks, maar zo’n laag bedrag gaat natuurlijk weinig effect hebben op klimaat, geluidsoverlast of volksgezondheid. Wij vinden dat het kabinet dat beter moet kunnen", zegt projectleider Marlies Drees.
Op weg naar een oplossing voor de stikstofcrisis
De rechter oordeelde in 2019 dat de overheidsmaatregelen niet werkten om de uitstoot van stikstof terug te dringen. Om uit de stikstofimpasse te komen, sloeg Natuur & Milieu de handen ineen met Natuurmonumenten, LTO Nederland, VNO-NCW, MKB-Nederland en Bouwend Nederland. Samen werkten we een aanpak uit die ervoor zorgt dat de stikstofdeken vermindert, de natuur versterkt en boeren toekomst biedt.
Ondertekening Noordzee-akkoord
In juni is het Noordzee-akkoord ondertekend. Natuur & Milieu zette zich in voor de uitbreiding van het aantal windparken in de Noordzee en voor natuurversterking bij windmolenparken. In het akkoord is de 11,5 gigawatt duurzame energieproductie, die was afgesproken in het Klimaatakkoord, zeker gesteld. Natuurversterkend bouwen wordt voortaan het uitgangspunt bij de aanleg van de windmolenparken en alle infrastructuur op de Noordzee.
“De Noordzee is een heel waardevol, maar ook kwetsbaar ecosysteem. We hebben de Noordzee hard nodig voor voedsel, voor windenergie en als vaarroute. Maar dat kan alleen als we ook haar bescherming beter regelen. Met dit onderhandelaarsakkoord zetten we een belangrijke stap naar een duurzame toekomst voor de Noordzee en komt er perspectief voor duurzame vissers. Het opwekken van energie gaat voortaan hand in hand met natuurontwikkeling. Het is heel mooi dat we dit met alle betrokken sectoren gezamenlijk kunnen presenteren.”
01/2021
Uitbreiding statiegeld op plastic flesjes en blikjes
De lobby van Natuur & Milieu en andere organisaties binnen de Statiegeldalliantie heeft ertoe geleid dat er in 2021 statiegeld kwam op kleine flesjes, en dat er eind 2022 statiegeld op blikjes wordt ingevoerd.
“De helft van het zwerfafval bestaat uit flesjes en blikjes. Uitbreiding van statiegeld zorgt ervoor dat tot negentig procent van flesjes en blikjes gescheiden wordt ingeleverd. Daarmee is het een zeer effectief instrument in de strijd tegen zwerfafval", zegt programmaleider Jelmer Vierstra.
Eerste stap naar ‘betalen naar gebruik’
Na jarenlange lobby zijn we blij dat in het regeerakkoord kabinet Rutte IV een eerste stap wordt gezet naar rekeningrijden. In 2021 presenteerden we samen met ANWB en de autobranche een plan ter vernieuwing van de autobelasting en invoering van een eerlijker systeem. Wij willen dat het kabinet een variant invoert die goed is voor het klimaat, waarbij gekeken wordt naar de CO2-uitstoot van auto’s en schone auto’s worden beloond.
Ons voorstel voor een ‘Nationaal Isolatieprogramma’
We stelden een ‘Nationaal Isolatieprogramma’ voor aan de overheid, waarin financiering is opgenomen voor eigenaren van de slechtst geïsoleerde woningen. Er zijn ongeveer 2,7 miljoen woningen in Nederland zijn slecht geïsoleerd. Mooi resultaat van ons werk is dat voor isolatie 3,3 miljard euro wordt uitgetrokken!
“Miljoenen woningen in Nederland zijn niet of nauwelijks geïsoleerd. Dat is slecht nieuws voor het klimaat voor de energierekening van mensen. Wij willen dat de overheid mensen gaat helpen. Het is hoog tijd om gas te geven op isolatie", zegt programmaleider Wilma Berends.
06/2022
50-jarig bestaan van Natuur & Milieu!
Marjolein Demmers: “Natuur & Milieu heeft in de afgelopen 50 jaar veel bereikt voor de verduurzaming van Nederland. Daar zijn we heel erg trots op. Maar de tijd dringt, en er zijn nog grote stappen nodig. Dat is haalbaar. En wij zetten ons daar de komende jaren keihard voor in!”